Zielona herbata jest napojem docenianym przez ludzi od tysiącleci, a największą popularność zyskała dzięki właściwościom wspomagającym odchudzanie i oczyszczanie organizmu ze szkodliwych toksyn. Jest jednym z najczęściej spożywanych naparów na świecie. Nazywana jest często „królową herbat”, ponieważ jej historia liczy ponad 5000 lat. Jakie są właściwości zielonej herbaty? Czy istnieją przeciwwskazania do jej spożywania? Jak parzyć zieloną herbatę?
Zielona herbata – właściwości rośliny
Napar z zielonej herbaty posiada bardzo dużo witamin oraz minerałów, które pozytywnie wpływają na funkcjonowanie organizmu. Są to:
| Witaminy | Minerały |
| B1 | Wapń |
| B2 | Żelazo |
| B5 | Magnez |
| K | Sód |
| PP | Miedź |
| C | Fosfor |
| E | Mangan |
| K | Fluor |
| Krzem | |
| Jod |
Działanie zielonej herbaty:
- dodaje energii,
- wspomaga organizm zmniejszając prawdopodobieństwo zawału serca, udaru mózgu
- reguluje ciśnienie krwi i stymuluje krążenie,
- działa wspomagająco w leczeniu reumatyzmu,
- obniża poziom złego cholesterolu,
- dzięki właściwościom przeciwutleniającym opóźnia procesy starzenia organizmu,
- związki zawarte w liściach – katechina i tanina – posiadają działanie antynowotworowe,
- wspomaga metabolizm i usuwanie zbędnych produktów przemiany materii,
- wspomaga odchudzanie,
- stymuluje wydzielanie żółci.
Czym jest zielona herbata?
Historia zielonej herbaty owiana jest wieloma mitami i legendami, ale najbardziej prawdopodobna z nich mówi o chińskim zielarzu o imieniu Sheng Nong, który w roku 2737 przed naszą erą dokonał ciekawego odkrycia – podczas gotowania wody, przypadkowo do garnka wpadły mu liście zielonej herbaty tworząc aromatyczny wywar. Istnieje wiele gatunków zielonej herbaty, które różnią się między sobą wyglądem liści, smakiem, zapachem oraz zawartością teiny, który stanowi odpowiednik kofeiny, dlatego dobrze zaparzona herbata potrafi lepiej postawić na nogi niż kubek kawy. Teina jest związkiem działającym łagodniej niż kofeina zawarta w kawie. Pierwszy napar zielonej herbaty działa pobudzająco na organizm, ponieważ zawiera spore ilości teiny, natomiast drugi napar działa relaksująco i odprężająco.
Zielona herbata – przeciwwskazania
Zielona herbata, mimo, że posiada bardzo dużo prozdrowotnych właściwości, nie nadaje się dla każdego. Napar z zielonej herbaty nie jest zalecany kobietom w ciąży oraz w okresie laktacji, osobom w podeszłym wieku, dzieciom do lat 10 oraz osobom cierpiącym na nadciśnienie tętnicze, jaskrę i choroby układu krwionośnego i serca.
Zielona herbata – jak często pić, aby nie przedawkować?
Paracelsus powiedział kiedyś: „Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”. To samo dotyczy zielonej herbaty. Mimo, że słynie ona ze swoich dobroczynnych właściwości, nie należy przesadzać z jej ilością, ponieważ może oddziaływać również negatywnie na organizm. Należy pamiętać o tym, że katechiny, które zawarte są w zielonej herbacie mogą negatywnie wpływać na wchłanianie i dystrybucję żelaza w organizmie, co w konsekwencji może prowadzić do rozwoju anemii.
Ponadto zielona herbata u niektórych osób może podrażniać żołądek, dlatego niewskazane jest jej spożywanie na czczo. Nadmiar zielonej herbaty może prowadzić do wypłukiwania wapnia z organizmu, co może być niebezpieczne w przypadku osób cierpiących na choroby takie jak osteoporoza czy osteopenia. Zielona herbata w ciąży może być spożywana, ale w niewielkich ilościach, ponieważ osłabia ona działanie kwasu foliowego, co może mieć negatywny wpływ na rozwój układu nerwowego rozwijającego się dziecka. Ponadto zielona herbata na noc wspomaga metabolizm, co przyspiesza odchudzanie. Jeśli jednak pijemy napar na noc, wybierajmy ten z drugiego parzenia – będzie działał relaksująco i uspokajająco, a nie pobudzająco, jak napar z pierwszego parzenia.
Herbata matcha – czym różni się od klasycznej zielonej herbaty?
Herbata matcha to zielona herbata w proszku o intensywnie zielonym zabarwieniu. Od wielu lat uważana jest za najcenniejszy rodzaj zielonej herbaty pochodzący z Japonii. Jej produkcja jest bardzo ograniczona ze względu na warunki plantacji. Matcha posiada bardzo dużą ilość kofeiny, ale dużą rolę odgrywa w niej zawartość L-teaniny – aminokwasu posiadającego właściwości relaksujące, który w połączeniu z kofeiną daje efekt „czujności”, który utrzymuje się kilka godzin i nie kończy się gwałtownym spadkiem energii, jak w przypadku kawy. Główna różnica pomiędzy zieloną herbatą a matchą polega na jej uprawie – krzewy herbaty matcha są osłonięte przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych na 20-30 dni przed zbiorem liści, co powoduje wzrost chlorofilu w liściach, a co za tym idzie – zwiększenie produkcji aminokwasów. Kolejną różnicą jest zawartość kofeiny.
W związku z tym, że liście matchy są mielone jest ona silniejsza i bardziej pobudzająca niż zwykła zielona herbata – kofeina zawarta w jednej filiżance naparu z zielonej herbaty wynosi tylko ok. 35 mg, natomiast jedna filiżanka matchy przygotowana z 4 łyżeczek proszku zawiera około 280 mg kofeiny. Ponadto matcha zawiera 3 razy więcej (w przypadku zielonej herbaty wysokiej jakości) lub aż 137 razy więcej (w przypadku zielonej herbaty niskiej jakości) przeciwutleniaczy, głównie katechin, które wspomagają zwalczanie stanów zapalnych oraz chronią komórki i tkanki przed uszkodzeniami i stresem oksydacyjnym.
Jak parzyć zieloną herbatę? – sposób na doskonały napar
Parzenie zielonej herbaty to niełatwa sztuka, ale warto się jej nauczyć, aby nasza herbata zachowała swój smak, aromat i właściwości. Na smak naparu wpływ mają takie parametry jak temperatura, gramatura i czas parzenia. Najczęściej stosuje się proporcje: 1 gram herbaty na 100 g wody. Jeśli chcemy osiągnąć jak najlepszy efekt, potrzebujemy do zaparzania:
- naczynia do zaparzania herbaty,
- naczynia do przelania herbaty,
- sitka,
- termometru.
Do rytuału parzenia najlepsza będzie woda miękka, która nie zawiera nadmiernej ilości jonów wapnia, magnezu i żelaza. Taką wodę możemy uzyskać filtrując ją przez, na przykład, odpowiedni dzbanek filtrujący. Czas zaparzania dla każdej herbaty jest inny, ale żadnej herbaty nie powinno parzyć się dłużej niż 3 minuty. W przypadku zielonej herbaty optymalny czas parzenia to 2-3 minuty. Dłuższe zaparzanie herbaty może powodować wydzielanie garbników, które odpowiadają za gorzki i cierpki smak herbaty. Temperatura jest kolejnym czynnikiem odpowiadającym za smak i aromat naszej herbaty. W przypadku naparu z zielonej herbaty optymalna temperatura to ok. 70-80 ºC.
Pozostaje pytanie: czy warto pić zieloną herbatę? Jak najbardziej! Zielona herbata posiada szereg dobroczynnych właściwości dla naszego organizmu: ma działanie przeciwutleniające, w jej skład wchodzą polifenole i katechiny, które przyczyniają się do zmniejszania powstawania i szkodliwego działania wolnych rodników w organizmie. Ponadto działa regulująco na ciśnienie krwi i stymuluje krążenie, obniża poziom złego cholesterolu, wspomaga metabolizm i dodaje energii.
Bibliografia
- A. Stańczyk, U. Skolimowska, A. Wędzisz, Zawartość garbników w zielonych i czarnych herbatach oraz właściwości antybakteryjne metanolowych wyciągów, Zakład Bromatologii Katedry Toksykologii i Bromatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi NR4, 2008, str. 976–980